Lees alles over lichaamstaal in het boek van lichaamstaalexpert Frank van Marwijk

Bestel het boek LICHAAMSTAAL bij
bol.com of Managementboek.nl

---

Gezichtsuitdrukking

Een sprekend gezicht

De duidelijkste manier om ons gevoel weer te geven is door middel van gezichtsuitdrukking of gelaatsexpressie. Onze emoties zijn het eerst van ons gezicht af te lezen. Van het lichaam is het gezicht het meest zichtbaar. Daarom beschikt het gezicht over de meeste spieren die in staat zijn onze emoties te tonen. Vooral rond ogen en de mond zijn veel van deze spieren aanwezig om ook de fijnere nuances van deze emoties uit te drukken. Door de spieren van ons ons gezicht te bewegen, kunnen we onze bedoeling veel gemakkelijker duidelijk maken dan alleen met woorden.

Begrijp je wat ik bedoel?

Daarom is het gemakkelijker om een emotionele boodschap over te brengen als je iemand 'face to face' ontmoet, dan dat je met hem spreekt via de telefoon. Aan jouw gezichtsuitdrukking kan je gesprekspartner afleiden of hij wat je vertelt sereus moet nemen of dat je het misschien grappig of ironisch bedoelt. Met je gezichtsuitdrukking kun je de dingen die je zegt accentueren. Je kunt ermee laten zien dat je twijfelt over wat je zegt of dat iets je verbaast. Van iemand met een expressieve gezichtsuitdrukking zeggen we vaak:"Zijn gezicht spreekt boekdelen".

Onderlinge afstemming

Maar de taal die je gezicht spreekt is niet alleen handig als je zelf aan het woord bent. Het is zelfs zo dat juist een expressieve gezichtsuitdrukking je een goede luisteraar maakt. Als je je gezicht onbewogen laat terwijl je luistert naar wat de ander zegt, zal hij waarschijnlijk snel ophouden met praten. Je maakt dan namelijk niet de indruk dat het je echt interesseert wat de ander zegt. Als je een goede luisteraar bent, zal je gezicht meebewegen met het verhaal van de ander. Als je gesprekspartner vertelt over iets dat moeilijk was, zal jij als luisteraar fronsen en langzaam knikken met je hoofd. Met deze empathische gezichtsuitdrukking geef je de indruk dat je het ook moeilijk vindt en toont daarmee begrip.

Zegt je gesprekspartner dat hij boos is, dan doe je er goed aan om te fronsen en je lippen samen te persen. Zo laat je blijken dat je zijn gevoelens deelt en ook boos bent. Tenminste, als hij boos is op iemand anders. Is hij boos op jou, dan kun je je hoofd beter een beetje laten hangen en wat verdrietig kijken om te laten zien dat het je spijt. Vertelt de ander een vrolijk verhaal, dan zul jij ook lachen en je hoofd een beetje oprichten. Om te laten zien dat je goed kunt luisteren is het meestal goed om de gezichtsuitdrukking van de ander een beetje te spiegelen.

'Geen gezicht!'

Als we via de telefoon spreken kunnen we geen gebruik maken van lichaamssignalen zoals gebaren, gesticulatie, gezichtsuitdrukking en aanraking. We zullen dit dan ook proberen te compenseren door meer intonatie in de stem te leggen. Verbazingwekkend is het echter wanneer we iemand aan de telefoon zien die nog steeds hevig aan het gebaren is naar de persoon aan de andere kant van de lijn. Afleren kunnen we onze gebaren blijkbaar niet; zelfs aan de telefoon willen onze handen nog aangeven hoe hoog dat tafeltje was. Ook kun je aan de gezichtsuitdrukking nog steeds zijn wat de ander voelt wat hij vertelt.

Als we een echt persoonlijk gesprek aangaan, doen we dat onder vier ogen of face to face (van aangezicht tot aangezicht) en dus niet via de telefoon. De telefoon beschermt ons wel tegen de soms al te directe invloed die de aanwezigheid van de ander meebrengt. Wie er tegenop zien een vervelende boodschap over te brengen, en het niet "recht in de ander's gezicht" durven te zeggen zullen daarentegen graag voor de telefoon kiezen.

Facial coding: het lezen van het gezicht

'We maken mee dat mensen zeggen dat zij zeker een bepaald product zullen kopen’, zegt Hill, ‘terwijl ze in hun gezicht emoties vertonen die duiden op boosheid, afgrijzen en dus afwijzing. Het is belangrijk te weten wat mensen op emotioneel niveau van iets vinden. Mensen nemen beslissingen voor 95 procent op basis van emoties en niet op basis van rationele afwegingen.'

Dr. Dan Hill

Meer dan op het eerste gezicht
Aan de gezichtsuitdrukking van mensen is meer af te lezen dan je op het eerste gezicht zou denken. Charles Darwin vergeleek de vertrekkingen van de gezichtsspieren tussen mensen en orang oetans. Daarna concludeerde hij in zijn boek The Expression of the Emotions in Man and Animals uit 1872 dat mensen lang voordat ze praatten voornamelijk communiceerden via gezichtsuitdrukkingen. Dat maakt de gezichtsuitdrukking een belangrijk communicatiemiddel, die zijn waarde in deze tijd nog niet verloren heeft. Darwin beschreef ook dat de gezichtsuitdrukkingen die gepaard gaan met bepaalde emoties. aangeboren zijn.

Onderzoek naar de gezichtsuitdrukking
De onderzoeker Paul Ekman twijfelde eerst aan die constatering en deed uitgebreid onderzoek naar gezichtsuitdrukkingen van mensen over de hele wereld. Daarna onderschreef ook hij de conclusies van Darwin: gezichtsuitdrukkingen zijn dus aangeboren. Ekman specialiseerde zich verder op het gebied van gezichtsuitdrukkingen en werd daarin een autoriteit. Zo ontdekte hij hoe je aan het gezicht kunt meten of iemand liegt of dat hij de waarheid spreekt. Als we ons werkelijke gevoel willen verbergen, blijkt dat - ook als we ons gezicht strak houden - de zenuwen die onze gezichtsspieren aansturen, geactiveerd worden. En dat is te meten.

Door te letten op speciale spiervertrekkingen is het ook mogelijk om gezichten beter te leren lezen met het blote oog. Als je wilt weten of jij emoties goed kunt herkennen aan de gezichtsuitdrukking, kun je hier een interessante test van Paul Ekman doen. In zijn onderzoek naar de betekenis van gezichtsuitdrukkingen inventariseerde Paul Ekman 43 gezichtsspieren waarmee 3500 relevante gezichtsuitdrukkingen konden worden uitgedrukt. Hij verdeelde de gezichtsspieren in 24 Actie Units om de basisemoties die mensen uitdrukten te onderscheiden. Het onderzoek van Ekman leidde tot de ontwikkeling van 'Facial Coding'. Dr. Dan Hill werkte dit uit tot een methode waarmee gezichtsuitdrukkingen geanalyseerd worden ten behoeve van onder andere recruitment en marketing.

Een bijzondere terugkoppeling

Aan iemands gezichtsuitdrukking kunnen we zien hoe hij zich voelt. Maar gek genoeg werkt het ook andersom: het gezicht dat je trekt, heeft ook effect op je gevoel. Dit bleek onder andere uit een bijzondere studie uit 1988 van Strack, Martin en Stepper. Aan drie groepen studenten werd gevraagd om de grappigheid van een aantal cartoons te beoordelen. De eerste groep studenten moest daarbij een pen tussen hun tanden houden. De tweede groep studenten hield de pen tussen hun lippen en de controlegroep hield de pen in hun hand. De studenten die gevraagd waren de pen tussen hun tanden te houden vonden de cartoons het leukst. De studenten met de pen tussen hun lippen vonden ze het minst leuk. Een verklaring voor het bovenstaande kan worden gezocht in het feit dat door het vasthouden van een pen met je tanden de spieren die je gebruikt om te glimlachen worden geactiveerd. Het vasthouden van een pen met je lippen lijkt meer op het samenpersen van de lippen bij ingehouden boosheid. De hersenen krijgen dus feedback van de gezichtspieren: er wordt geglimlacht, dus waarnaar gekeken wordt is blijkbaar leuk! Wat je laat zien heeft niet alleen effect op wat anderen van jou denken, maar ook op hoe je je zelf voelt. Als je daar over nadenkt, ontdek je dat je je gevoelens kunt veranderen door de juiste lichaamstaal te gebruiken. Zo kun je er door bewuste verandering van je houding en mimiek voor zorgen dat je zelfverzekerd wordt.

tekst: Frank van Marwijk.
© Bodycom Lichaamscommunicatie

Paul Ekman, psycholoog en hoogleraar aan de universiteit van Californië, heeft zich uitgebreid verdiept in de betekenis van gezichtsuitdrukkingen. Hij schreef onder andere het boek De leugen ontmaskerd, over herkenning van leugen en bedrog. Onlangs is er weer een nieuw boek van zijn hand uitgekomen: Gegrepen door emoties. Hierin staat de herkenning van emoties centraal. De gezichtsuitdrukkingen bij die emoties zijn uitgebreid beschreven, voorzien van foto's.

Manipuleren kun je leren geschreven door lichaamstaalexpert Frank van Marwijk Meer dan 30.000 exemplaren! Bestellen via Managementboek Bestellen via Bol.com

Informatie

Indien u belangstelling heeft voor een presentatie over lichaamstaal binnen uw bedrijf of vereniging dan geven wij hierover graag meer informatie.

Bodycom Lichaamscommunicatie Voorschoten K.v.K. Haaglanden 28088572

https://www.lichaamstaal.nl e-mail: telefoon: 06 16024219

 Volg @lichaamstaal op Twitter

---