Home
Basis
Uiting
Praktijk
Manager
Workshops
Boeken
Overzicht
managementartikelen
 
|
 |
Lees alles over lichaamstaal in
het boek van lichaamstaalexpert
Frank van Marwijk
 |
Bestel het boek LICHAAMSTAAL bij
bol.com of Managementboek.nl
De zwijgers aan het woord
In een vergadering is niet altijd iedereen evenredig aan het woord. Vaak zijn er mensen die zodanig de boventoon voeren, dat er lastig tussen te komen is. Anderen doen hun mond niet open en stellen zich ‘t liefst zo onzichtbaar mogelijk op. Bij veel managers bestaat het idee dat het belangrijk is om iedereen evenredig aan het woord te laten. De zwijgers worden dan actief uitgenodigd om ook wat te zeggen. Dit is niet altijd verstandig. Zwijgers zwijgen immers niet voor niets!
Wie zijn die zwijgers?
U kent ze wel... mensen die tijdens een vergadering een achteraf hoekje kiezen, zich klein maken, zich verbergen achter hun hand en oogcontact vermijden. Deze mensen verstaan vaak uitstekend de kunst om zich onzichtbaar op te stellen. Vooral bij de meest heftige discussies ontbreekt hun inbreng. Als een spreker zich tot hen richt, verschijnt er een verlegen lachje op hun gezicht en blikken ze naar beneden. Door hun gedrag laten ze blijken dat ze liever overgeslagen worden. En als ze direct worden aangesproken proberen ze er soms met een paar zinnen in zeer algemene bewoordingen vanaf te komen. Ze doen er in ieder geval niet erg hun best voor om hun mening duidelijk te laten gelden.
Stemt iemand toe door te zwijgen?
Het Nederlandse spreekwoord: wie zwijgt stemt toe, gaat er vanuit dat een persoon die niets zegt, blijkbaar weinig weerstand heeft tegen een geponeerde stelling. Kinderen bewijzen dat het tegengestelde eerder waar is. Vraag een kind van vijf jaar maar eens of hij een vervelend klusje wil doen. De kans is groot dat hij zwijgt en wegkijkt. Door niets te zeggen, kan hij immers altijd de indruk wekken dat hij het niet gehoord heeft. Zwijgen is in deze eerder een soort verzet, dan dat er toestemming mee wordt gegeven. Hetzelfde geldt voor de zwijgers in een vergadering. Het is onjuist te veronderstellen dat iemand die zijn stem niet laat horen instemt en dat hij wel wat gezegd zou hebben als hij tegenstander was.
Moet u de zwijgers actief uitnodigen?
In managementopleidingen en vergadertrainingen wordt vaak gesuggereerd dat u als voorzitter uw best moet doen om de zwijgers te betrekken in de discussie. Van de zwijgers wordt soms verondersteld dat zij een belangrijke eigen mening hebben die in het geheel moet worden meegenomen. Sommigen menen zelfs dat de zwijgers diepzinnige denkers zijn die zich niet zo gemakkelijk uiten, maar van wie het juist erg interessant is om te horen wat zij er van vinden. Bovendien komt op die manier iedereen aan het woord. U bereikt een maximale participatie van de deelnemers. Ieder uit zijn mening en wat is er democratischer dan dat? Als u iedereen heeft gehoord, kunt u een besluit nemen dat gebaseerd is op maximale draagkracht. Toch bestaat er daarbij een misverstand - de zwijgers zwijgen immers niet voor niets!
Waarom zwijgen de zwijgers?
De zwijgers in een vergadering zwijgen niet zonder reden. Het kan zijn dat de zwijgende personen verlegen van aard zijn of niet zo assertief. Het kan zijn dat ze slecht zijn voorbereid op het agendapunt of dat het gespreksonderwerp hen gewoon niet zo interesseert. Het kan ook zijn dat ze een afwijkende mening hebben die ze vanwege de lieve vrede niet willen laten horen. In al deze gevallen zwijgen ze omdat ze de relatie met (bepaalde) andere aanwezigen belangrijker vinden dan hun eigen idee over het gespreksonderwerp.
In veel gevallen is het ook gewoon tactisch om je mond dicht te houden. Je kunt immers nooit worden aangesproken op wat je niet hebt gezegd. Zwijgen - zeker als het gaat over gevoelige onderwerpen - is vaak wel zo handig. Zolang iemand niets zegt, kunnen anderen zijn woorden niet verdraaien of hem vastpinnen op gedane uitspraken. Zolang hij publiekelijk nog geen stelling heeft genomen, kan hij nog gemakkelijk van mening veranderen zonder dat hij zich over eerdere uitspraken hoeft te verantwoorden. Zolang hij zich nog niet heeft uitgesproken over een bepaald plan, blijft hij in het reine bij de vóór- en tegenstanders.
En als u hen actief bevraagt?
Managers menen soms dat ze de zwijgers moeten betrekken bij de discussie en vragen hen expliciet om hún mening over het gespreksonderwerp. Sommige voorzitters van de vergadering gaan het rondje af om erachter te komen wat iedereen vindt. Maar krijgt u dan echt te horen wat de zwijger vindt?
Het is best mogelijk dat iemand zwijgt vanwege zijn verlegen karakter of door gebrek aan assertiviteit. Maar wat verandert er als deze persoon en plein public gevraagd worden zijn mening te geven? Durft hij dan plotseling wel krachtig en assertief voor zijn mening uit te komen? Het kan zijn dat de zwijger geen partij wil kiezen of dat hij bang is zijn afwijkende mening te uiten in aanwezigheid van bepaalde personen. Mensen die niet zo assertief zijn sluiten zich na zo’n actieve uitnodiging daarom eerder aan bij de stem van de meerderheid of conformeren zich aan de mening van invloedrijke personen, dan dat ze vertellen wat ze werkelijk vinden. Ze volgen de weg van de minste weerstand. Zwijgen is het gemakkelijkst, maar zodra dat niet meer kan conformeren zij zich met de mening van de personen die de grootste sociale bedreiging vormen. U krijgt dus een sociaal wenselijk antwoord.
Iemand die zwijgt omdat hij het agendapunt niet zo interessant vindt, vermijdt een reactie te geven om te voorkomen dat hij in een discussie terecht komt met de personen die het wél een belangrijk item vinden. Het is vervelend een gevecht te moeten aangaan over iets wat je feitelijk niet boeit. Als u deze zwijger actief vraagt wat hij er van vindt, zal hij een keuze moeten maken of zijn desinteresse moeten opbiechten. Ook dan is de kans groot dat hij zijn keuze eerder laten afhangen van de personen dan van de inhoud (die boeide hem immers niet).
Frustrerend is het als de zwijgers een bepalende stem laten horen. Het kan zelfs voorkomen dat bepaalde besluiten unaniem worden gesteund omdat verschillende mensen denken dat ze door het onderschrijven van een bepaalde mening goodwill bij anderen kunnen verkrijgen. Uiteindelijk blijken deze plannen toch minder draagvlak te hebben dan verwacht. Goede ideeën kunnen om dezelfde reden onterecht in de prullenbak verdwijnen vanwege gebrek aan assertieve of oprechte meningsuiting.
Eens gezegd blijft gezegd
Door een zwijger om zijn expliciete mening te vragen, kunt u hem daarmee soms in een onmogelijke positie brengen. U dwingt hem nu een keuze te maken. Hij kan eerlijk vertellen wat hij vindt of hij kan zich aansluiten bij een meerderheid of een sterke persoon. Als de zwijger niet zo’n assertieve persoon is of iemand die niets speciaals met dit onderwerp heeft, is de kans groot dat hij zich aansluit bij anderen. U krijgt een sociaal wenselijk antwoord. De werkelijke mening van de zwijger blijft onuitgesproken.
Maar zodra de zwijger eenmaal een standpunt heeft laten horen, zal hij daar niet meer van afwijken. Hij zal de nieuwe mening integreren in zijn systeem. Dit wordt vanaf dat moment zijn nieuwe mening. Als hij er namelijk op terug zou komen, zou hem inconsequentie kunnen worden verweten. Maar het is een het subassertief of weinig betrokken persoon niet waard om gezichtsverlies te lijden. Als iemand zich eenmaal ergens over heeft uitgesproken, zal hij niet zo snel meer zeggen dat hij er eigenlijk anders over dacht.
Als de zwijgers de doorslag bepalen, kan dat onvrede geven over de besluitvorming. Soms is het bij andere aanwezigen al bekend dat deze mensen er eigenlijk anders over denken, maar zich nu conformeren. Als ze merken dat deze personen omdraaien als een blad aan een boom, kan dat behoorlijk frustreren bij de mensen die een tegengestelde mening hebben.
Hoe zijn de meningen werkelijk verdeeld?
Iedereen een beurt geven om zich uit spreken over zijn gedachten is niet altijd slim, maar ook niet noodzakelijk om een beeld te krijgen van hoe de meningen over een bepaald agendapunt verdeeld zijn. Observatie van de non-verbale reacties van de zwijgers kan veel verhelderen. Als zij belangstelling beginnen te tonen of het met een spreker eens zijn, zakken de vingers voor hun mond wellicht naar hun kin. Hun ogen openen zich wijder en ze strekken hun rug. Als ze echter naar achteren leunen, fronsen of diep zuchten met opeengeperste lippen geven ze eerder blijk van ongenoegen. Let daarbij op wie aan het woord is - vóór- of tegenstander - wanneer deze signalen door anderen worden afgegeven. U krijgt dan een goed beeld van de onderlinge verhoudingen en verdeling van meningen. Ook is het zinvol er op te letten bij welke groep de zwijgzame personen zich aansluiten als u een pauze inlast. Ontspannen koffiedrinken doe je namelijk bij voorkeur niet met de mensen waar je het even daarvoor het minst eens was.
Uitnodigen voor persoonlijk gesprek
Als u twijfelt over de meningen van sommige aanwezigen, maar de relationele verhoudingen buiten beschouwing wil laten, kunt u er ook voor kiezen het besluit op te schorten. U kunt er dan in individuele gesprekken achter komen wat deze mensen werkelijk vinden. U kunt uw observaties van de non-verbale reacties van deze persoon in de vergadering benoemen . Het is goed mogelijk dat een zwijger in een persoonlijk gesprek met u iets heel anders zegt dan wanneer u hem en plein public confronteert. Het persoonlijke gesprek geeft u meer mogelijkheid om door middel van gerichte vragen openheid te betrachten. En ook hier geldt: als iemand zijn mening eenmaal heeft uitgesproken, houdt hij zich daarna aan zijn woord. Wat de zwijger in het persoonlijke gesprek tegen u heeft gezegd, zal hij ook in de vergadering blijven verdedigen - ook al is die mening tegengesteld aan de meerderheid of bepaalde personen.
tekst: Frank van Marwijk.
© Bodycom Lichaamscommunicatie
Artikelen over effectief vergaderen:
Vergaderen zonder woorden
De impact van vergadergedrag
Minder is méér: zo kunt u effectiever vergaderen
Effectief omgaan met meningsverschillen
Gebruik uw emoties doelgericht
Wie heeft het voor het zeggen in de vergadering?
Het zakelijk duel: een tweegevecht aan de vergadertafel
Geheimen delen aan de vergadertafel
Manipuleren aan de vergadertafel
De macht van de notulist
Wat bedoelt u eigenlijk?
 Lichaamstaal bij baby's
Kan een baby praten? Ontdek dit en nog veel meer in het succesvolle boek Lichaamstaal bij baby's van Frank van Marwijk. In dit boek staat de communicatie tussen ouder en baby centraal. Het boek biedt boeiende informatie aan ouders met baby's en aan iedereen die beroepsmatig met baby's te maken heeft. Ook leuk als kraamcadeautje.
Meer informatie
Hoofdstukindeling
Online bestellen
Overzicht artikelen voor managers I
Homepage lichaamstaal
Informatie
Indien u belangstelling heeft voor een presentatie over lichaamstaal binnen uw bedrijf of
vereniging dan geven wij hierover graag meer informatie.
|
Boeken op onderwerp:
lichaamstaal
relativeren
communicatie
management
emotie
mensenkennis
coachen
zakelijk flirten
onderhandelen
|
Bestellen via Managementboek
Bodycom Lichaamscommunicatie