Home
Basis
Uiting
Praktijk
Manager
Workshops
Boeken
Overzicht
managementartikelen
 
|
 |
Lees alles over lichaamstaal in
het boek van lichaamstaalexpert
Frank van Marwijk
 |
Bestel het boek LICHAAMSTAAL bij
bol.com of Managementboek.nl
Wat leert u van Obama en Wilders?
Begin dit jaar werd ik verschillende malen geïnterviewd in het kader van het verschijnen van mijn boek: Manipuleren kun je leren. Een van de vragen die mij regelmatig werd gesteld was: ‘Kun je enkele prominenten noemen, die volgens jou het meest bedreven zijn in het manipuleren?’. Er was zelfs een journalist die mij vroeg een top vijf samen te stellen van de beste manipulatoren van 2008. Ik antwoordde daarop meestal dat ik dat lastig vond omdat mijn top 5 totaal verkeerde verwachtingen zou kunnen scheppen.
Sommige mensen vormen zich al een mening over een artikel of boek naar aanleiding van de titel, zonder ook maar een woord van de inhoud te hebben gelezen. In andere gevallen worden uitspraken uit hun context gelicht waardoor er een vervormd beeld ontstaat. Als ik bijvoorbeeld zou zeggen dat André van Duin goed kan manipuleren, zouden veel mensen - die alleen deze stelling onder ogen krijgen - zich er een idee bij vormen, zonder dat ze weten wat ik precies met deze formulering bedoel. De persoon in kwestie zou vermoedelijk weinig gelukkig zijn met de krantenkop: André van Duin, beste manipulator van 2008!
De beste manipulator van 2008!
Als ik deze titel toekende aan een politicus, zou verondersteld kunnen worden dat mijn benoeming terugslaat op diens politieke inhoud. Het zou lijken dat ik vind dat de politicus er uitspringt vanwege zijn bedrieglijke politiek. Dit zou veel politici overigens niet zo deren. Dergelijke verwijten krijgen politici immers wel vaker naar hun hoofd geslingerd en de meesten van hen zijn daar aardig immuun voor geworden. Maar ook in dit geval zou mijn etiket verkeerd geïnterpreteerd zijn. In mijn definitie van manipulatie gaat het immers niet om bedrog, maar slechts om de beïnvloeding van anderen zonder dat zij daar erg in hebben. En deze invloed vindt plaats in elk contact dat je hebt door de manier waarop je jezelf presenteert.
Barack Obama
Als je uitgaat van deze positievere betekenis van manipuleren, is het ook een ander type kandidaat die in aanmerking zou komen voor de titel: beste manipulator. Het moet iemand zijn die bedreven is anderen in beweging te brengen, alleen al door zijn optreden. Het is een persoon die de aandacht weet te trekken en vast te houden. Een mens die eruit springt vanwege zijn bijzondere overtuigingskracht. Iemand aan wie je ook de term charismatische persoonlijkheid zou kunnen toeschrijven.
In één van de interviews heb ik daarom Barack Obama genoemd als beste manipulator van 2008. Obama is een geweldige spreker. Hij weet mensen te boeien. Om daar een beter idee van te krijgen kunt u de weblog lezen waarin ik verslag doe van de inauguratiereden van Obama. Het lukt hem om op natuurlijke wijze zijn publiek te enthousiasmeren en hen tegelijkertijd open te stellen voor subtiele suggesties. Daarbij lijkt hij technieken toe te passen die ook hypnotiseurs hanteren om de mensen met wie ze werken in trance te brengen. Op deze manier zorgt Obama ervoor dat zijn boodschap het onderbewustzijn van zijn toehoorders bereikt.
Maar Obama is niet alleen een succesvolle spreker gebleken. Hij zorgt ook voor effectieve PR. Hij heeft een actief netwerk en schuwt het niet om grote bedragen uit te geven voor zijn eigen promotie. Verder zijn het ook zijn timing en de verrassende keuzes die hij maakt waarmee hij ervoor zorgt dat hij er steeds weer uitspringt. Zo koos hij er bijvoorbeeld afgelopen vrijdag voor om op de dag van het Iraanse Nieuwjaar, de leiders en het volk van dat land toe te spreken met opbouwende woorden. Daarmee deed hij een bijzondere verzoeningspoging waarmee hij de hele wereld verraste. De Iraanse leider Khamenei liet zaterdag (zoals verwacht) weten dat hij daarvan niet onder de indruk was. Maar daar ging het niet alleen om. Het ging om de handreiking op zich en de wereldwijde aandacht die deze kreeg. Overigens hoeft de verzoeningspoging op zich ook niet voor niets te zijn geweest. De reactie was verwacht, maar de intentie is overeind gebleven en biedt zeker mogelijkheden voor een vervolg. Managers kunnen veel leren van de aanpak van Obama. Johanna Kroon schreef daarom eerder Drie managementlessen van Barack Obama.
Geert Wilders
Uiteraard had de media ook veel belangstelling voor de vraag welke bekende Nederlander in 2008 het meest bedreven was in manipuleren. In dit verband noemde ik Geert Wilders. Wilders is in mijn opinie Nederlands meest succesvolle manipulator van 2008 geweest. En wederom gaat het mij daarbij niet om de politieke mening die hij uitdraagt. Ook is het niet mijn bedoeling om zijn manier van doen te bekritiseren door hem de titel meest succesvolle manipulator te geven. Zoals de meeste mensen intussen weten, denk ik dat manipuleren - beïnvloeden via onbewuste kanalen - juist een vaardigheid is die leiders zouden moeten ontwikkelen om mensen op de meest effectieve wijze te beïnvloeden. Streven naar consensus is een prima uitgangspunt, maar soms is het beter om mensen niet te laten kiezen, maar de keuze voor hen te maken. Vanwege allerlei omstandigheden, verwachtingen en vooroordelen is niet iedereen altijd in staat de keuze te maken die het best voor hem uitpakt.
Media-aandacht
Wilders heeft vooral de adviezen die ik beschreven heb in hoofdstuk 10 van mijn boek goed begrepen: vergroot je populariteit, herhaal jezelf en creëer een herkenbaar imago. Of u het inhoudelijk met hem eens bent of niet, van zijn persoonlijke marketing kunt u nog heel wat opsteken. Niemand is het in 2008 gelukt om herhaaldelijk zoveel media-aandacht te krijgen. Steeds speelde er weer wat waardoor de blonde politicus weer op de voorpagina verscheen. En deze populariteit legde hem geen windeieren. Volgens de huidige peilingen zou de partij van Wilders de grootste in Nederland zijn. En daarmee wordt hij gelijk een stuk serieuzer genomen in politiek Nederland. VVD-coryfee Hans Wiegel noemde Wilders afgelopen donderdag in het programma Pauw & Witteman ‘een hele knappe politicus’ die het vak beheerst en met wie hij de samenwerking in een toekomstig kabinet zeker niet wil uitsluiten. En dit alles is vooral het resultaat van veel publieke aandacht. Of zoals dat beschreven wordt in De 48 wetten van de Macht:
Vestig ten koste van alles de aandacht op uzelf
Alles wordt beoordeeld naar de manier waarop het verschijnt. Wat niet gezien wordt, telt niet. Laat uzelf, als een ster aan de hemel, helderder schijnen dan de u omringende sterren. Richt de aandacht op uzelf door uw naam te omgeven met een onvergetelijk beeld, door schandaal uit te lokken, door u groter te maken dan het leven zelf. Het is beter belasterd en aangevallen te worden, dan te worden verzwegen.
En hier is Geert Wilders absoluut een kunstenaar in gebleken. Menigeen is jaloers op de resultaten die hij ermee bereikte. Maar ja, wie wil er niet week in week uit op de voorpagina van alle kranten staan en het nieuws op radio en TV beheersen? Als u hiervan iets wilt leren, volgen hier enkele technieken die Wilders het afgelopen jaar met succes gebruikte.
1. Een opvallende verschijning
Als u hem al niet kent, zorgt het uiterlijke voorkomen van Wilders voor een onuitwisbare eerste indruk. Door zijn hooggeblondeerde kapsel wordt hij nogal eens gekscherend met Mozart vergeleken. Het gevoel dat hij daarmee oproept is onbeschrijflijk, vreemd, bijna bizar. Het laat een impressie na die je niet snel vergeet. Als je je als politicus zo durft te vertonen, heeft dat een bijzondere aantrekkingskracht op de (buitenlandse) media. Ook ben je een dankbare bron voor persiflages en satire. En dit alles is aandacht (ging het daar niet om?).
2. Extreem in zijn uitlatingen
Als u wilt dat mensen over u praten, moet u daarvoor wel een aanleiding geven. De media zijn niet zo geïnteresseerd in doorsnee opinies. Ze willen hun lezers liever boeien met prikkelende artikelen en hen verrassen met extreme uitlatingen van kopstukken. In het eerdergenoemde programma Pauw & Witteman sprak Wiegel over de beperkte media-aandacht die het plan van de VVD ter sanering van de huidige financiële situatie had gekregen: 'Er stond maar zo’n (klein) stukje in de krant'. 'Mensen houden niet zo van gedegen plannen, ze houden meer van rommel en gedoe', was de conclusie van de oud VVD-leider. Als dat waar is, zal Wilders ons graag op onze wenken bedienen. Telkens als hij een extreme uitlating doet, staan de media op de eerste rij. Ze zouden het kunnen negeren, maar willen blijkbaar niet voor elkaar onder doen.
3. Weet de spanning op te bouwen
Als Wilders zijn film Fitna zonder uitgebreide vooraankondiging zou hebben gepubliceerd, had dat lang niet zoveel stof doen opwaaien. Als Wilders vooraf inzage in de film had geboden, was het verzet minder groot geweest en was de film vermoedelijk gewoon via een reguliere televisiezender getoond. Iedereen had dan kunnen zien dat de film weinig bijzonders inhield. Waarschijnlijk was er ook minder belangstelling geweest om überhaupt te gaan kijken. Maar Wilders stemde niet in met inzage. Hij hield de inhoud angstvallig geheim. Wel kondigde hij aan dat de film een spectaculair einde zou hebben waarin de profeet Mohammed een rol zou spelen. Dit alles zorgde voor de nodige beroering. Er werden uitspraken gedaan over de verderfelijkheid van de film zonder dat iemand er iets van had kunnen zien. Er werd gespeculeerd over het spectaculaire einde en beweerd dat Wilders gezegd zou hebben dat hij de Koran zou verbranden in de film. De film liet op zich wachten, vond geen omroep en werd geweerd van het internet. En dit alles gaf een enorme boost aan media-aandacht en leverde meer internetkijkers op dan de film zou hebben gehad als hij regulier zou zijn uitgezonden.
4. Is succesvol eigenwijs
Wilders was door een lid van het Britse Hogerhuis uitgenodigd om zijn film Fitna in Engeland te komen tonen. Op 12 februari zou hij daar naartoe gaan, maar de Britse regering verbood hem de toegang tot het land. U en ik zouden na zo’n verbod wellicht verbitterd thuis gebleven zijn. Wilders trok zich daar echter niets van aan en besloot gewoon af te reizen naar het Verenigd Koninkrijk. En dit reisje was niet voor niets. Wilders werd omringd door internationale pers en kreeg alle gelegenheid zijn mening prijs te geven en de Britten uit te maken voor ‘een stelletje lafaards’. Hij noemde de actie van de Engelsen een aantasting van de vrijheid van meningsuiting en werd hierin gesteund door het Nederlandse Kabinet en de Tweede Kamer. Meteen steeg Wilders weer in de peilingen. Deze publiciteit heeft hem meer opgeleverd dan hij ooit zou hebben bereikt als hij wel had mogen komen om de film te laten zien.
5. Weet zijn tegenstanders te mobiliseren
De meningen over Wilders zijn meestal uitersten. Er zijn mensen die hem prijzen en er zijn anderen die hem verafschuwen vanwege zijn extreme ideeën en zijn werkwijze. Weinig mensen beoordelen hem als een doorsnee politicus. Gemiddelden zijn niet weggelegd voor Wilders. Het bijzondere is dat juist zijn tegenstanders er voor zorgen dat hij regelmatig in de publieke belangstelling is en dat de aandacht weer op hem wordt gevestigd. Bijvoorbeeld het feit dat de rechtbank in Amsterdam besliste dat het Openbaar Ministerie Wilders toch moet vervolgen vanwege zijn anti-islamitische uitspraken, zorgde ervoor dat hij andermaal op de voorpagina’s verscheen en de schare van potentiële stemmers vergrootte. Hij haalt daar meer winst uit dan gezichtsverlies. Maar ook op kleinere schaal zorgen tegenstanders ervoor dat hij voortdurend in de belangstelling staat. Zo bestaat er bijvoorbeeld een Anti-Wilders hyves met bijna 50.000 leden. Alle leden van deze hyves hebben een fotootje van Wilders op hun profiel staan. Weliswaar met een streep door zijn hoofd, maar hij staat er toch. En als u een foto van Wilders ziet - al dan niet met een streep erdoor - aan wie denkt u dan?
6. Valt in herhaling
Een van de belangrijkste krachten van reclame is de kracht van herhaling. Wat steeds herhaald wordt, valt op. Wat steeds herhaald wordt, beïnvloedt u via uw onbewuste. Informatie die steeds gerepeteerd wordt, stijgt in geloofwaardigheid. Dit geldt ook wanneer de bron van die informatie dezelfde is. Wilders is een meester in herhaling. Door regelmatig in het nieuws te zijn, herhaalt hij zichzelf voortdurend. Hij spreekt niet over een breed scala aan onderwerpen, maar herhaalt vooral keer op keer dezelfde boodschap in een weinig veranderde vorm. En als u zijn toespraken analyseert, zult u merken dat hij daar ook steeds zijn stellingen herhaalt.
Wordt u meester in het manipuleren?
Obama en Wilders zijn meesters in het manipuleren. Zoals gezegd heb ik het daarbij vooral over de vorm van hun optreden, niet over de inhoud. Wat betreft dat laatste denk ik dat Wilders nog veel kan leren van Obama. Wilders scheidt en Obama verenigt. Wilders sluit mensen uit en Obama betrekt juist iedereen. Vanuit beide invalshoeken kun je je doelen behalen. En op beide manieren kun je een gevierde leider worden. Door effectief te manipuleren kunt u mensen naar uw hand zetten. Zij zullen u steunen en waarderen. Het is aan u wat u daarmee beoogt en hoeveel succes u daarmee zult oogsten op de lange duur.
tekst: Frank van Marwijk.
© Bodycom Lichaamscommunicatie
 Lichaamstaal bij baby's
Kan een baby praten? Ontdek dit en nog veel meer in het succesvolle boek Lichaamstaal bij baby's van Frank van Marwijk. In dit boek staat de communicatie tussen ouder en baby centraal. Het boek biedt boeiende informatie aan ouders met baby's en aan iedereen die beroepsmatig met baby's te maken heeft. Ook leuk als kraamcadeautje.
Meer informatie
Hoofdstukindeling
Online bestellen
Overzicht artikelen voor managers I
Homepage lichaamstaal
Informatie
Indien u belangstelling heeft voor een presentatie over lichaamstaal binnen uw bedrijf of
vereniging dan geven wij hierover graag meer informatie.
|
Boeken op onderwerp:
lichaamstaal
relativeren
communicatie
management
emotie
mensenkennis
coachen
zakelijk flirten
onderhandelen
|
Bestellen via Managementboek
Bodycom Lichaamscommunicatie