Home
Basis
Uiting
Praktijk
Manager
Workshops
Boeken
Overzicht
managementartikelen
 
|
 |
Lees alles over lichaamstaal in
het boek van lichaamstaalexpert
Frank van Marwijk
 |
Bestel het boek LICHAAMSTAAL bij
bol.com of Managementboek.nl
De betekenis van lachen
Managers en werknemers ervaren hun werk als een serieuze zaak, maar zouden het niet goed vinden als er op het werk nooit werd gelachen. Een goede sfeer in de organisatie is een belangrijke voorwaarde om prettig te kunnen werken en lachen hoort daarbij. Er gaat maar zelden een werkdag voorbij waarop er niet gelachen wordt. En niet alleen tijdens de inofficiële momenten wordt er gelachen. Lachen zorgt ook voor ontspanning in stressvolle situaties en helpt om moeilijke problemen en onderlinge conflicten te relativeren. Maar wat is dat lachen nu eigenlijk? Waar komt het vandaan en waarom vinden we het belangrijk. En hoe is het voor u als manager? Is het goed als een manager veel lacht, of kan hij dat beter laten?
Glimlachen en lachen
In een eerder artikel schreef ik al eens over de betekenis van de glimlach. Door te glimlachen straalt u sympathie uit. Het kan u helpen bij het leggen van contacten met anderen en het bereiken van uw doelen. Managers die er een gewoonte van maken om welgemeend te glimlachen, worden meer gewaardeerd en kunnen makkelijker aansluiting bij anderen vinden. Maar de geluidloze glimlach is een andere uitdrukking dan een hoorbare lach.
Het is eigenlijk bijzonder te noemen dat we zoveel voldoening vinden in het maken van een soort blaffend geluid. Toch blijken we niet zo goed zonder te kunnen. Lachen brengt van alles te weeg in lichaam en geest. Het ontspant uw spieren, vermindert uw stresshormonen, verlaagt uw bloeddruk en versterkt het immuunsysteem. Het spreekwoord heeft dus gelijk dat lachen gezond is. En behalve dat is het vooral ook leuk. Lachen geeft een prettig gevoel in onze bovenbuik dat we graag ervaren - liefst zoveel mogelijk. Een dag niet gelachen is een dag niet geleefd zeggen veel mensen daarom. Maar wat is nu eigenlijk de functie ervan?
Waarom lachen we eigenlijk?
De Amerikaanse psycholoog en neurowetenschapper Robert Provine deed onderzoek naar de reden waarom we lachen. In tien jaar tijd bestudeerde hij 2.000 natuurlijke situaties in drukke winkelstraten en megastores waar spontaan werd gelachen. Daarbij deed hij opmerkelijke ontdekkingen. In tegenstelling tot de verwachting, lachen mensen niet het meest om humoristische situaties of grappen die anderen vertellen. Provine merkte dat meestal juist de sprekers vaker lachen dan de luisteraars. En dit lachen wordt vaker gedaan vanwege bijvoorbeeld onzekerheid of verontschuldiging dan omdat er iets leuks wordt verteld.
Sociale en communicatieve functie
Zo lachen mensen het meest na doodgewone opmerkingen: ‘Ik heb dat ook gezien, ha, ha, ha’, ‘Het gaat goed hoor, ha, ha, ha’, ‘Het spijt me, ha ha ha’ of: ‘Ik denk dat ik maar eens ga, ha, ha, ha’. Dit zijn weinig humoristische frasen. Opvallend daarbij is dat men met lachen zelden een zin onderbreekt. Het structureert en ondersteunt eerder die zin en zet de woorden kracht bij. Dus niet: ‘Ik ben vandaag, ha, ha, ha, nog naar Amsterdam geweest’, maar: ‘Ik ben vandaag nog naar Amsterdam geweest, ha, ha, ha’. Volgens Provine heeft lachen dus niet zoveel te maken met (gevoel voor) humor. Het heeft eerder een sociaal regulerende en communicatieve functie.
Niet alleen, maar samen
Mensen blijken minder en matiger te lachen als ze alleen zijn. Als u samen met anderen een grappige film bekijkt, zult u daar harder om lachen dan wanneer u dezelfde film in uw uppie bekijkt. Maar als u alleen op de bank zit en uw partner is - op hoorbare afstand - in de keuken, kan het zijn dat u het uitschatert bij het zien van een leuke scène. Blijkbaar geeft u daarmee een signaal: ‘kom kijken, het is zo leuk!’ Lachen is een sociaal fenomeen dat verdwijnt als je mensen isoleert concludeerde Provine. Mensen lachen dertig keer zo vaak als ze bij anderen zijn als wanneer ze alleen zijn. Mensen lachen ook naar elkaar om hun vreugde te delen. Zo bleek uit de observatie van bowlers dat iemand die een strike maakt pas lacht op het moment dat hij zich naar zijn ploeggenoten keert. Het lachen zorgt voor onderlinge verbintenis.
Door te lachen, definieer je je relatie met anderen. Je laat er sympathie en waardering mee blijken. Ooit woonde ik een presentatie bij van Prof. Dr. Jan van Hooff, hoogleraar diergedrag aan de Universiteit Utrecht van 1980 tot 2001, die is gepromoveerd op vergelijkend onderzoek van gelaatsexpressies bij mensen en apen. In het kader van zijn onderzoek naar de betekenis van lachen, deed hij een boeiende test. Hij besloot op een feestje niet één keer te lachen. ‘Prima experiment, maar leuk was het niet’, vertelde hij, ‘Iedereen meed mij, ik voelde me net een paria.’
Apengedrag
De theorie van Van Hooff ondersteunt de sociale functie van het lachen. Volgens de oud hoogleraar heeft het lachen zich niet ontwikkeld vanuit agressie of angst. Hij ontdekte dat ons lachen erg lijkt op het gedrag van chimpansees tijdens hun spel.
Chimpansees gaan daar economischer mee om dan wij', vertelde Van Hooff tijdens zijn presentatie. En hij demonstreerde het verschil tussen de manier waarop mensen en apen 'lachen'. Wij produceren een hoorbare serie uitademingen en komen uiteindelijk lucht te kort. Dit klinkt als: ha, ha, ha, ha, ha, ha, ha, ha, ha, ha, ha, ha, ha, ha (hoorbare uitademingen)... iiiiiieeeee (inademing)... Chimpansees doen dat een stuk slimmer. Hun ‘lach’ klinkt als: ha, hoe, ha, hoe, ha, hoe, ha, hoe, ha, hoe, ha, hoe (daarbij is ha een hoorbare uitademing en hoe een hoorbare inademing). Zo houden ze het langer vol.
Chimpansees geven met 'lachen' te kennen dat het om een spel gaat. Ze laten weten dat zij goedgestemd zijn en dat zij geen bedreiging vormen voor de ander. Het is vooral verontschuldigend en paaiend gedrag. Het ‘lachen’ wordt dan ook vaker vertoond door onderdanige primaten dan door de dominante mannetjes in de groep.
Humor, lachen en status
Net als bij de apen lachen ook niet alle mensen evenveel. Door meer of minder te lachen geven we een boodschap over onze sociale positie in de groep. Iemand die lacht, laat zien dat hij solidair is met de ander - of ondergeschikt. Lachen en humor hebben veel te maken met status en macht. Robert Provine ontdekte dat mensen die lager in de hiërarchie staan vaker lachen dan hogergeplaatsten. Deze laatsten zijn grappiger. Vrouwen blijken vaker te lachen dan mannen en beschouwen humor als een belangrijke eigenschap die een man zou moeten bezitten. Over het waarom daarvan, bestaan verschillende theorieën. De humor van een man zou een teken van intelligentie kunnen zijn, die vrouwen waarderen in een man. Maar volgens Provine heeft het te maken met een verkapte wens zich te verbinden aan een dominante man.
Ondergeschikte of leidinggevende
Of we lachen, heeft niet alleen met de kwaliteit van de humor te maken, maar vooral ook met de context en de personen. De psychologen Tyler Stillman, Roy Baumeister en Nathan DeWall van de Florida State University onderzochten waarom en wanneer mensen lachen om flauwe grapjes. Ze lieten een aantal proefpersonen de volgende grap zien.
'Twee muffins bakken in een oven.
Roept de ene tegen de andere:
‘Wow, wat is het hier heet!’
Zegt de andere muffin:
‘Goeie genade! Een pratende muffin!’
Aan een deel van de proefpersonen werd verteld dat de moppentapper als ondergeschikte met hen zou gaan werken, anderen kregen te horen dat de grapjas straks hun leidinggevende zou worden. Degenen die een hoge status toegewezen hadden gekregen, waren nauwelijks tot een lachje te bewegen. Maar degenen die dachten dat ze ondergeschikte zouden zijn, toonden veel plezier over de pratende muffins.
Lacht u met uw personeel?
Wanneer en hoeveel u lacht, heeft blijkbaar te maken met de relatie die u als manager hebt met uw medewerkers. Een dominante manager zal minder lachen dan een manager die zijn medewerkers aanstuurt vanuit een democratisch principe. En hoe hoger u gestegen bent in de hiërarchie binnen uw organisatie, des te minder zult u het uitschateren om de grappen van een ondergeschikte. Nee, het is vanzelfsprekender dat medewerkers om u lachen, dan andersom!
Omdat de mate waarin u en uw collega's lachen iets zegt over uw onderlinge positie, is het zinvol om eens te onderzoeken hoe vaak u lacht en bij wie. Door weinig te lachen, schept u een zekere afstand. Als u veel lacht, schept u meer nabijheid. Daarbij is het natuurlijk de vraag wat u wilt bereiken. Dat kan per persoon en afhankelijk van uw visie op uw werk verschillen. Als u een manager bent die graag dicht bij zijn medewerkers functioneert, is het goed om veel met hen te lachen. Zij zullen u dan ook als vriendelijk en toegankelijk ervaren. U zult veel meer betrokken worden bij wat hen persoonlijk bezig houdt en intiemere informatie te horen krijgen. Stelt u echter prijs op een meer zakelijke verhouding, dan doet u er beter aan uw gezicht strak te houden.
tekst: Frank van Marwijk.
© Bodycom Lichaamscommunicatie
Meer over lachen, humor en ontspanning
De basisemotie vreugde
Een glimlach doet wonderen
Hoe ontspannen is jouw glimlach?
Wat je met een glimlach kunt bereiken
De kunst van het relativeren
De kracht van humor
Vreugde op het werk
Oefening: een prettige glimlach
Bekijk hier een overzicht van de artikelen van Frank van Marwijk
 Lichaamstaal bij baby's
Kan een baby praten? Ontdek dit en nog veel meer in het succesvolle boek Lichaamstaal bij baby's van Frank van Marwijk. In dit boek staat de communicatie tussen ouder en baby centraal. Het boek biedt boeiende informatie aan ouders met baby's en aan iedereen die beroepsmatig met baby's te maken heeft. Ook leuk als kraamcadeautje.
Meer informatie
Hoofdstukindeling
Online bestellen
Overzicht artikelen voor managers I
Homepage lichaamstaal
Informatie
Indien u belangstelling heeft voor een presentatie over lichaamstaal binnen uw bedrijf of
vereniging dan geven wij hierover graag meer informatie.
|
Boeken op onderwerp:
lachen
glimlach
plezier
humor
lichaamstaal
relativeren
emotie
grappen
|
Bestellen via Managementboek
Bodycom Lichaamscommunicatie