Lees alles over lichaamstaal in het boek van lichaamstaalexpert Frank van Marwijk

Bestel het boek LICHAAMSTAAL bij
bol.com of Managementboek.nl

---

De taal van tijd

Tijd is meer dan een getal

Wij meten de tijd in dagen, uren, minuten en seconden. Dit zijn afgepaste maten. Toch wordt tijd gevoelsmatig anders ervaren en de beleving daarvan is afhankelijk van de context. "Wat ging dit heerlijke weekend snel; wat duurde de reis lang!" Twintig minuten aan het strand lijken soms korter dan vijf minuten bij de tandarts. Wanneer we ons bezig houden met iets onaangenaams duurt de tijd naar ons gevoel langer.

Wat zegt de tijd?

Als je aan mensen vraagt wat tijd te maken heeft met communicatie, zullen de meesten zeggen: "niets". Toch kan de manier waarop iemand gebruik maakt van tijd heel veel duidelijk maken. De Amerikaanse antropoloog Edward T. Hall onderscheidt drie soorten tijd:

• de technische tijd (zoals astronomen die hanteren)
• de formele tijd (in minuten, uren, dagen, maanden en jaren)
• de informele tijd

Als ik met iemand een afspraak heb kom ik... eigenlijk altijd te vroeg meestal iets eerder gewoonlijk precies op tijd vaak iets aan de late kant bijna altijd te laat soms te vroeg, soms te laat

De informele tijd geeft het meest van al ons tijdsgebruik weer: wat doe je op welk moment, hoe lang en met wie? Wat is vroeg en wat is laat? Hoewel in de informele tijd ongeveer dezelfde tijdsaanduidingen gebruikt worden als in de formele, betekenen ze iets anders, afhankelijk van de situatie. Evenals bij andere non verbale communicatieaspecten is datgene wat we aanduiden door de manier waarop we met tijd omgaan meerzeggend dan woorden. Hoe lang blijft iemand bij een ander zitten? Hoe lang kijkt hij een ander aan voordat hij wegkijkt. Komt hij "op tijd" voor een gemaakte afspraak of komt hij "rond die tijd"? Hoe lang laat hij anderen wachten? Wil hij een gesprek het liefst tot het einde rekken of wil hij zich er snel van af maken.

De grens die tijd biedt

Waarschijnlijk hebben we voor onszelf een gevoelsmatige en informele tijdsgrens voor hoe vaak en hoe frequent een contact met een ander mag zijn. Deze grens verschilt per persoon en ook afhankelijk van de relatie die je met de ander hebt. Ook hebben we verwachtingen naar anderen betreffende tijd. Zo verlangen we bijvoorbeeld dat iemand op tijd is voor een afspraak of iets op tijd af heeft. Het is goed om je bewust te worden van dit soort aspecten van tijd. Je kunt er in de communicatie met een ander rekening mee houden. Hoe je zelf met tijd omgaat bepaalt of anderen je als zenuwachtig, druk, makkelijk, ontspannen, lui, stipt of streng ervaren.

Bijvoorbeeld een moeder die haar kind heeft gewekt komt erg streng over als ze al na 5 minuten opnieuw bij hem langs gaat om hem aan te sporen op te staan. Als ze hem tien minuten eerder roept en pas na een kwartier weer gaat kijken komt dit minder directief over, terwijl hij toch op dezelfde tijd zal opstaan. Op deze manier geeft ze hem de tijd en toch komt hij wel op tijd. Dit principe geldt ook voor andere tijdsafspraken.

Als de vader van een tiener zegt dat hij zijn dochter tussen 23.00 uur en 24.00 uur terug verwacht, klinkt dat veel informeler dan wanneer hij zegt dat zij uiterlijk om 24.00 uur thuis moet zijn, terwijl er geen wezelijk verschil zal zijn in de tijd van thuiskomst. Dit wil niet zeggen dat de ene manier beter is dan de ander, het is soms zeker goed om streng over te komen. Voor welke benadering je kiest, is uiteindelijk aan jezelf, en afhankelijk van de situatie en de persoon waar je mee te maken hebt. Bij een kind dat veel structuur nodig heeft, zal je uiteraard kiezen voor een duidelijke tijdsafspraak.

Tijd en belangstelling

Aan de tijd die we ergens voor vrij willen maken en de tijd die we er voor nemen, wordt onze belangstelling afgelezen. Als iemand zich ergens snel van af wil maken, is het waarschijnlijk dat hij er zich weinig enthousiast voor voelt. In ieder geval krijgen we het gevoel dat het hem minder interesseert. Ook de tijd die we de mensen om ons heen bieden is een aanduiding voor de belangstelling in hen. Voor vrienden staan we altijd klaar. Hoe goed die vriendschap is, wordt vaak afgelezen van de frequentie en de duur van de contacten. We spreken van een intensief of minder intensief contact. Als je met je verjaardag een kaartje van een vriend krijgt, waardeer je dit niet zozeer vanwege de anderhalve gulden die hij bij de aankoop daarvan gespendeerd heeft, maar vanwege het feit dat hij op dit voor jou zo belangrijke moment aan je denkt en de tijd voor je neemt.

Maak tijd voor mij!

Door verpleegkundigen onder elkaar wordt een patiënt wel eens "claimend" genoemd. Met dit woord beschrijven zij de mate waarin de patiënt aandacht vraagt en de manier waarop hij dat doet. In de betekenis van dit woord speelt het tijdsaspect een grote rol. Het gaat immers om de frequentie en de aanhoudendheid waarmee de patiënt om aandacht vraagt. De patiënt die claimend wordt genoemd vraagt meer tijd en aandacht en stelt zich afhankelijker op dan de verpleegkundige nodig vindt. Misschien wordt deze "claimende" patiënt om deze reden zelfs lastig gevonden. In de overdracht van de verpleegkundigen wordt dat in ieder geval niet zo genoemd. Als de verpleegkundige overigens tegen deze patiënt zegt dat zij hem graag wil helpen, maar zij vervolgens niet echt de tijd voor hem neemt, komen haar goed bedoelde woorden niet geloofwaardig over.

Tijd: belangrijkheid en macht

Tijd is moeite en daarom is tijd geld. Binnen een organisatie wordt ook de machtsverhouding door het gebruik van tijd vastgesteld. De werkgever kan te allen tijde (binnen de diensttijd), beslag leggen op de tijd van de werknemer. Deze dient gelijk klaar te staan en dan ook de tijd te nemen. De werkgever zelf heeft vaker geen tijd. De werknemer kan daarom meestal beter een tijdsafspraak maken. Er wordt dan ook van hem verwacht dat hij dan op tijd is. Een tijdsaspect dat de mate van belangrijkheid van de boodschap aanduidt is het tijdstip waarop deze wordt gebracht. In de tijd die we voor onszelf willen nemen, wensen we liever niet gestoord te worden. Als we thuis zijn worden we daarom ook niet door onze baas gestoord, tenzij het heel belangijk is. Als iemand ons midden in de nacht opbelt, mogen we aannemen dat de boodschap wel heel erg belangrijk is.

Hoe ga je zelf met tijd om?

Het is nuttig om verschillende tijdsaspecten van jezelf te onderzoeken. Anderen zien ook hoe jij met tijd omspringt! Geef je de indruk het altijd druk te hebben, of kan je ook ergens rustig blijven zitten? Hoe lang blijf je op je werk praten met een klant? Hoe verdeel je je tijd over je collega's? Hoe lang en hoe vaak trek je jezelf terug in je kantoor? Hoe vaak zeg je geen tijd te hebben? Wanneer zeg je dat, en tegen wie? Maar ook: geef je iemand de tijd om uit te praten? Hoe lang ben je in een gesprek zelf aan het woord en hoeveel tijdsruimte geef je aan de ander? En tenslotte: hoe lang kijk je iemand aan? Dit alle zijn pragmatische aspecten van de communicatie.

Tijd en cultuur

Het besef van tijd en de omgang met tijd verschilt per cultuur. De manier waarop de bewoners van een land omgaan met tijd, lijkt samen op te gaan met de temperatuur aldaar. Hoe dichter een land bij de evenaar ligt, hoe kalmer aan de mensen het schijnen te doen. In het westen (lees noorden), zijn we gewend om 8 uur aaneen te werken in een relatief vlug tempo. In de zuidelijke landen doet men rustiger aan. In de uren dat het het warmst is wordt een pauze (siësta) van een paar uur genomen om te rusten. 's Avonds als het weer is afgekoeld gaat het leven weer in volle gang verder. Winkels zijn dan open en zelfs de kinderen spelen nog tot zeer laat buiten. Ook etenstijd is bij hen een paar uur later dan in het westen. Het kost de westerlingen soms moeite om aan dit andere ritme te wennen.

Tout de Suite!

Ook in communicatief opzicht heeft tijd in de warmere landen een wat andere betekenis. Als je bijvoorbeeld in Frans West-Afrika aan de buschauffeur vraagt wanneer hij vertrekt, is het antwoord vaak: "Tout de suite!" (Zo meteen). Het werkelijke vertrek kan dan nog uren, zo niet een dag op zich laten wachten. Haasten lijkt een woord wat men daar niet kent, hoewel je dat idee weer niet krijgt wanneer je je aldaar in het stedelijke verkeer mengt.

Piekeren en tobben

In de westerse samenleving wordt tijd gezien als een continue lijn, eendimensionaal en onomkeerbaar. Onze aandacht wordt vooral gericht op het nabije verleden en de nabije toekomst. Piekeren en tobben zijn woorden die passen bij dit tijdsbesef. We denken dan na over wat we gisteren gedaan hebben en vragen ons voortdurend af of we het wel goed gedaan hebben. Verder denken we aan morgen en hoe moeilijk het dan wel weer zal kunnen zijn. Latijns-Amerikanen, Arabieren en Aziaten zijn meer op het verleden en het heden gericht. In de ogen van deze op het verleden en heden gerichte culturen is de westerling rusteloos, oppervlakkig en ongelukkig. De laatste jaren zijn wij westerlingen ons zelf ook steeds bewuster van de ongezonde manier waarop we tegen de tijdsaspecten van het leven aankijken. Hedendaagse therapeuten en trainers in "positief denken" trachten ons een andere kijk op tijd bij te brengen. We zouden vooral minder moeten piekeren en tobben en meer bewust moeten leven in het hier en nu. De volgende uitspraak van Emile Ratelband is een veelzeggend voorbeeld:

"Gisteren is geschiedenis, morgen is een raadsel en vandaag is een uitdaging!"

Een menselijke klok

Sommige mensen hebben zich misschien afgevraagd wat tijd te maken heeft met lichaamstaal. Deze website gaat over communiceren zonder woorden en zoals je hebt gezien zegt omgang met tijd veel over de verhoudingen tussen mensen. Communicatie in tijd is geen lichaamscommunicatie maar wel non-verbale communicatie. Als je de lichaamstaal op deze pagina hebt gemist zou je eens een blik kunnen werpen op deze menselijke klok. Als je de instellingen van de klok gereed hebt zul je zien dat de uitingsvorm van tijd dus toch nog iets menselijks kan hebben!

tekst: Frank van Marwijk.
© Bodycom Lichaamscommunicatie

  Lichaamstaal bij baby's  
Kan een baby praten? Ontdek dit en nog veel meer in het succesvolle boek Lichaamstaal bij baby's van Frank van Marwijk. In dit boek staat de communicatie tussen ouder en baby centraal. Het boek biedt boeiende informatie aan ouders met baby's en aan iedereen die beroepsmatig met baby's te maken heeft. Ook leuk als kraamcadeautje.

 Meer informatie
 Hoofdstukindeling
 Online bestellen

Manipuleren kun je leren geschreven door lichaamstaalexpert Frank van Marwijk Meer dan 30.000 exemplaren! Bestellen via Managementboek Bestellen via Bol.com

Informatie

Indien u belangstelling heeft voor een presentatie over lichaamstaal binnen uw bedrijf of vereniging dan geven wij hierover graag meer informatie.

Bodycom Lichaamscommunicatie Voorschoten K.v.K. Haaglanden 28088572

https://www.lichaamstaal.nl e-mail: telefoon: 06 16024219

 Volg @lichaamstaal op Twitter

---