Home
Basis
Uiting
Praktijk
Manager
Workshops
Boeken
Overzicht
managementartikelen
 
|
 |
Lees alles over lichaamstaal in
het boek van lichaamstaalexpert
Frank van Marwijk
 |
Bestel het boek LICHAAMSTAAL bij
bol.com of Managementboek.nl
Wat kunt u met pestgedrag op het werk?
Wat kunt u met pestgedrag op het werk?
Waar denkt u aan bij het woord pesten? Misschien denkt u aan de verhalen van vroeger over meisjes van wie hun vlechtjes in de inktpot werden gedoopt door een treiterig klasgenootje. Of u denkt aan een zielig jongetje die door de hele klas werd vermeden omdat het verhaal rond ging dat hij vlooien zou hebben. Of aan dat dikke jongetje, dat meisje met die bril en die te grote tanden. Of misschien denkt u aan uzelf. U werd nooit als eerste gekozen bij de gym en niemand wilde met u spelen. Gek genoeg roept pesten beelden op van school vroeger. Tegelijkertijd lijkt het wel een woord dat recent is uitgevonden. Niet alleen scholen hebben anti-pestprotocollen, het woord pesten heeft zich ook verplaatst naar de werkvloer.
Het pestgedrag in kaart brengen
Komt pesten bij u op de werkvloer ook voor? Voor u daar antwoord op kunt geven, moet u eerst weten wat er nu precies onder pesten verstaan wordt. Hierbij kunt u zich een aantal vragen stellen. Is pesten het synoniem van plagen of gaat het hier om iets dat ernstiger is? Wie bepaalt waar er een grens overschreden wordt? Gaat het daarbij om aantoonbare vaststaande feiten, of gaat het eerder om een subjectief gevoel bij de persoon die zegt gepest te worden? Het volgende waarover u in dit kader kunt nadenken is of het daarbij om moedwil gaat: vindt het pesten plaats met een bewuste intentie? Tenslotte kunt u zich afvragen hoe u pestgedrag kunt herkennen en wat u er aan kunt doen.
Hoe vaak wordt er gepest op de werkvloer?
Als je met managers spreekt over pesten, weten de meesten van hen wel dat dit iets is dat ook voor kan komen op de werkvloer en dat het ernstige vormen kan aannemen. Toch denken veel managers dat het in hun bedrijf niet voorkomt, maar de statistieken spreken dit gevoel tegen. Uit onderzoek van het Workplace Bullying Institute vorig jaar bleek dat 27 procent van de Amerikaanse beroepsbevolking op een of andere manier te maken heeft gehad met pestgedrag. Natuurlijk zijn dit Amerikaanse cijfers, maar die hebben vaak grote overeenkomst met het beeld in Europa. Als u er dus van uitgaat dat een kwart van de medewerkers met pesten te maken heeft, is de kans groot dat het ook bij u op het werk plaatsvindt.
Moedwillig of onopzettelijk?
Pesten wordt gedefinieerd als ‘een stelselmatige vorm van agressie waarbij één of meer personen proberen een andere persoon fysiek, verbaal of psychologisch schade toe te brengen’. Volgens de ontwikkelingspsycholoog prof. Helene Guldberg (bekend door haar standpunt tegen wat ze noemt ‘de anti-pest industrie’) is pesten iets wat gebeurt met intentionele bedoeling. Het vindt dus gepland, weloverwogen en met opzet plaats. Er moet volgens haar ook sprake zijn van een zeker machtsverschil, dus er wordt geen ruzie of onenigheid tussen gelijken bedoeld. Bovendien moet het herhaaldelijk en gedurende een lange tijd voorkomen, dus het gaat ook niet om een eenmalige boosheid, wraak- of vergeldingsactie van één persoon in de richting van een ander.
Niet iedereen kan zich echter vinden in het opzettelijke karakter van pesten als uitgangspunt. Sommige mensen kunnen eisend en overheersend overkomen zonder dat ze daar erg in hebben. Een ander kan zich daar toch door geïntimideerd voelen en dat als pesten labelen. Het zou bij pesten dan dus niet alleen gaan om intentie, maar vooral om perceptie. Dr. Darren Treadway van de staatsuniversiteit van New York zegt hierover dat als een slachtoffer aangeeft te worden gepest, de organisatie dat serieus moet nemen. Als een werknemer zegt te worden gepest of misbruikt, terwijl de vermeende pester te kennen geeft dat deze beschuldiging onjuist is kunt u als manager faciliteren dat de veronderstelde ‘dader’ en ‘slachtoffer’ hun verschillende perceptie met elkaar bespreken.
Pesten leren herkennen
Pesten kan moedwillig, maar ook onopzettelijk plaatsvinden. Het kan duidelijke vormen aannemen, maar ook geniepig en onderhuids worden gedaan. Dit maakt het niet altijd gemakkelijk om pestgedrag te herkennen. Het is verstandig om iemand die zegt gepest te worden hoe dan ook op zijn woord te geloven, zonder meteen met een verwijtende vinger rond te zwaaien. Als het om verschillende perceptie gaat, is daarover in gesprek gaan - communiceren - een belangrijke voorwaarde. Helaas is het ook zo dat degene die meent gepest te worden, daar niet altijd even open over zal zijn. Zeker als de veronderstelde pestkop een invloedrijke persoon in de organisatie is.
Het is dus aan u om niet alleen goed te luisteren naar uw personeel, maar ook te letten op het gedrag van uw medewerkers. Er kunnen signalen zijn waaraan u herkent dat er wordt gepest. Let vooral op de onderlinge verhoudingen binnen uw team. Heeft u het idee dat er overheersende figuren zijn? Zijn er anderen die zich juist timide opstellen en zich veel terugtrekken? Lijkt er veel onderlinge irritatie te bestaan? Verandert er iets in het patroon van ziekmeldingen? Dit alles kan wijzen op verstoorde verhoudingen tussen teamleden waarbij er mogelijk sprake is van pesten.
Opzichtige en minder opzichtige vormen van pesten
Pesten kan, volgens de definitie van Helene Guldberg die ik eerder beschreef, moedwillig zijn. Dit kunnen pesterijen zijn die betrekking hebben op iemands uiterlijk, geloof of seksuele voorkeur, maar er kunnen ook andere, minder opvallende, redenen zijn. Een medewerker kan ‘uit het team liggen’ omdat hij zich niet conformeert aan onafgesproken regels die bestaan in het team. Hij of zij past zich bijvoorbeeld niet aan aan wat het team gewend is te doen. Het team is bijvoorbeeld losjes in de omgang, kijkt niet op een beetje rommel in het kantoor en neemt het niet zo nauw met de aankomst- en vertrektijd op het werk. Nu is er een werkneemster aangenomen die zeer punctueel en netjes is en daar bovendien anderen op aanspreekt en ‘klikt’ richting het management.
Het kan zijn dat zo iemand het mikpunt wordt van pesterijen. Die hoeven niet opzichtig te zijn. Het betekent dus niet per se dat die persoon wordt bespot over diens uiterlijk of diens werkwijze, ook wordt de persoon niet altijd uitgescholden en is er niet noodzakelijk sprake van openlijke dreigementen, discriminatie, seksuele intimidatie of fysiek geweld. Vaker uit het pesten zich in het genegeerd of niet serieus genomen worden. De collega’s geven de persoon bijvoorbeeld geen kans om zijn/haar mening uit te spreken in een vergadering, geven geen antwoord op vragen of laten zijn/haar mailtjes onbeantwoord. Ook wordt de persoon in kwestie slecht geïnformeerd over wat er speelt in het bedrijf. Bij het verspreiden van papieren memo’s of nieuwsbrieven wordt het postvak van deze persoon bijvoorbeeld ‘per ongeluk’ overgeslagen. Daarmee wordt het werken eigenlijk onmogelijk gemaakt. Verder kan het zijn dat de persoon genegeerd wordt in het normale sociale contact dat tussen collega’s plaatsvindt. Als er gezamenlijk geluncht wordt, vertrekken de collega’s richting kantine zonder de persoon uit te nodigen. Misschien is het meest opvallende en kwetsende dat de persoon wordt niet gegroet of zelfs maar wordt aangekeken. En als de persoon binnenkomt in een kantoor vallen er ijzige stiltes, alsof de collega’s het net met elkaar over hem/haar hadden.
Wat kunt u er tegen doen?
Wat kunt u ertegen doen? Dat is natuurlijk een cruciale vraag als het gaat om pesten. Allereerst is het belangrijk vast te stellen dat pesten - en ook het misschien subjectieve gevoel gepest te worden - onwenselijk is. Als er gepest wordt in uw organisatie, of wanneer dat zo gevoeld wordt, is er hoe dan ook sprake van een verstoorde samenwerkingsrelatie. Zodra u meent dat er gepest wordt, moet de onderste steen boven komen. En het hangt af van de aanleiding, de mate waarin en de vorm waarin gepest wordt, wat uw maatregelen zullen zijn. Openlijke vernederende, kwetsende en beschadigende vormen van pesten met doelbewuste intentie, kunnen genoeg reden zijn om de pester te ontslaan. Daarbij moet u bijvoorbeeld denken aan: uitingen van discriminatie op huidskleur of seksuele voorkeur, gerichte dreigementen, bijvoorbeeld d.m.v anonieme briefjes in het postvak van het slachtoffer en fysiek geweld, treiterijen en seksuele intimidatie.
In andere gevallen waarbij het minder duidelijk is of er met opzet wordt gepest, zoals elkaar negeren, elkaar het werk afnemen, elkaar voortdurend aanvallen tijdens vergaderingen enzovoorts, waarbij een medewerker het gevoel kan hebben door te worden gepest, is het belangrijk om de dialoog tussen beiden op gang te krijgen. Breng de verschillende partijen samen en laat hen elkaar vooral duidelijk maken wat hun intenties zijn bij wat ze doen en wat hun wederzijdse gevoelens zijn. Laat hen zelf proberen oplossingen te bedenken die voor beide partijen bevredigend zijn. Blijf vinger aan de pols houden, want de dialoog is pas voorbij als beide partijen aangeven dat het is opgelost en dat er geen sprake is van pestgedrag. Zolang dat er namelijk wel is, kunt u concluderen dat er geen basis is van wederzijds vertrouwen en dat onderlinge samenwerking niet mogelijk is.
tekst: Frank van Marwijk.
© Bodycom Lichaamscommunicatie
 Lichaamstaal bij baby's
Kan een baby praten? Ontdek dit en nog veel meer in het succesvolle boek Lichaamstaal bij baby's van Frank van Marwijk. In dit boek staat de communicatie tussen ouder en baby centraal. Het boek biedt boeiende informatie aan ouders met baby's en aan iedereen die beroepsmatig met baby's te maken heeft. Ook leuk als kraamcadeautje.
Meer informatie
Hoofdstukindeling
Online bestellen
Overzicht artikelen voor managers I
Homepage lichaamstaal
Informatie
Indien u belangstelling heeft voor een presentatie over lichaamstaal binnen uw bedrijf of
vereniging dan geven wij hierover graag meer informatie.
|
Boeken op onderwerp:
lichaamstaal
relativeren
communicatie
management
emotie
mensenkennis
coachen
zakelijk flirten
onderhandelen
|
Bestellen via Managementboek
Bodycom Lichaamscommunicatie