Home
Basis
Uiting
Praktijk
Manager
Workshops
Boeken
Overzicht
managementartikelen
 
|
 |
Lees alles over lichaamstaal in
het boek van lichaamstaalexpert
Frank van Marwijk
 |
Bestel het boek LICHAAMSTAAL bij
bol.com of Managementboek.nl
Wat kunnen oudere werknemers voor u betekenen?
Op vrijdag 10 juni 2011 maakte premier Rutte bekend dat de werkgevers, de vakbeweging en het kabinet het eens zijn geworden over het pensioenakkoord. Er is afgesproken dat de pensioenleeftijd in twee stappen omhoog gaat, naar 66 jaar in 2020 en 67 jaar in 2025.
De teruglopende beroepsbevolking en de toename van het aantal 65-plussers maken langer doorwerken noodzakelijk om het pensioenstelsel betaalbaar te houden. Daarbij is in overweging genomen dat mensen gemiddeld steeds ouder worden en langer gezond blijven. Straks zijn er dus meer ouderen aan het werk. Maar wat betekent dat in de praktijk? Wat kunnen oudere werknemers voor u betekenen?
Veranderingen op het werk
De start van de eenentwintigste eeuw is voor veel bedrijven gepaard gegaan met radicale veranderingen in de werkomgeving, de vorm en de inhoud van het werk. De voortgaande technische ontwikkelingen in combinatie met de economische crisis hebben ervoor gezorgd dat de visie op werken voor een belangrijk deel is gewijzigd. Bedrijven moeten bezuinigen en de technologie biedt oplossingen om dit te verwezenlijken. Zo kunnen bedrijven besparen op werkruimte doordat vanwege verbeterde communicatie- en informatietechnologie steeds meer administratief werk vanuit huis gedaan kan worden. De beschikbaarheid van goedkopere producten en diensten uit andere landen draagt eraan bij dat bedrijven hun personeelsbestand inkrimpen. En ook de vraag en aanbod van producten is door het internet veranderd.
Andere verwachtingen
Door dit alles wordt een ander beroep gedaan op de werkkrachten in organisaties. Vanwege personeelsinkrimpingen is er minder mankracht beschikbaar om hetzelfde werk te doen. De organisatiestructuren worden platter, waardoor managers minder tijd en mogelijkheid hebben voor persoonlijke aansturing van medewerkers. Dit vraagt meer zelfstandigheid en eigen verantwoordelijkheid van medewerkers. Door minder mensen op de werkvloer, neemt de arbeidsintensiteit toe. Er wordt van medewerkers vaak gevraagd om langer te werken en/of flexibeler inzetbaar te zijn. In de twintigste eeuw waren werknemers nog verzekerd van een ‘baan voor het leven’. Aan de vorm en inhoud van het werk veranderde niet veel, waardoor men grotendeels kon varen op routine. Met de voortgaande veranderingen in technologische ontwikkeling en financieel-economische positie van bedrijven, bestaat nu de noodzaak van levenslange bijscholing en de bereidheid van functie of baan te veranderen.
Deze ontwikkelingen gaan gepaard met een stijging van de gemiddelde leeftijd van de beroepsbevolking. De gezinnen zijn kleiner geworden, waardoor er vergeleken met vroeger minder (jonge) mensen instromen op de arbeidsmarkt. De arbeidsmarkt vergrijst en straks hebben we dus ook te maken met collega’s van 65+. Wat kunnen we daarvan verwachten?
Stereotypering van ouderen
Als we aan ouderen denken kan dat automatisch een bepaald beeld bij ons oproepen. Het stereotype beeld van ouderen is vooral dat ze traag zijn en er ouderwetse denkbeelden op nahouden. Ouderen kunnen volgens deze gedachtegang de snelle ontwikkelingen niet bijbenen. Ze zijn ook weinig flexibel, maken meer fouten en zijn minder productief. Overigens bestaan er ook positieve stereotypen. In dit beeld zijn ouderen rustig en wijs. Ze hebben een schat aan ervaring waar we veel van kunnen leren. Ze weten problemen in verhouding te zien en zijn beter in het relativeren. Het is goed te beseffen dat onze gedachten over ouderen effect hebben op de manier waarop wij hen tegemoet treden. Zo kan het gebeuren dat onze benadering van en verwachting over ouderen de voorspelling waarmaken.
De stereotypen over ouderen hebben ook meer impact op onszelf dan we misschien meteen willen toegeven. Ook als u meent dat u niet onderhevig bent aan vooroordelen, is het mogelijk dat u er onbewust toch door wordt beïnvloed. De vooringenomenheid met betrekking tot ouderen kan zelfs ons eigen gedrag beïnvloeden. De psycholoog John Bargh deed onderzoek naar het effect van het stereotype beeld van ouderen. Nadat hij proefpersonen woorden had laten lezen die typisch met ouderdom te maken hadden, bleken zij langzamer naar de lift te lopen dan anderen die neutrale woorden te zien hadden gekregen.
Levenslange ontwikkeling
Een mens is nooit te oud om te leren, zegt het spreekwoord. Maar heeft hij daar nog wel zin in? In mijn artikel Wanneer stopt uw persoonlijke ontwikkeling gaf ik een voorbeeld van een 55 jarige medewerker die zich in het kader van zijn Persoonlijke Ontwikkelingsplan (POP) moest bezighouden met verdere ontwikkeling binnen zijn vakgebied. Deze medewerker gaf te kennen dat er volgens hem, gezien zijn leeftijd, niet zoveel meer te ontwikkelen viel. Hij deed zijn werk al jaren vanuit routine en ervaring.
Toch zijn routine en ervaring niet altijd voldoende om mee te kunnen gaan in het zich snel veranderende werk. Veel werksituaties vragen om nieuwe kennis, bijvoorbeeld met betrekking tot het gebruik van andere software of over gewijzigde administratieve procedures. Soms worden er andere vaardigheden van medewerkers verwacht. Het komt ook voor dat functies verdwijnen of geheel worden aangepast. Ouderen moeten zich soms aanpassen aan organisatiedoelen en zich nieuwe methoden aanleren die totaal geen verband meer houden met hun eerdere beroepskeuze en -visie. Dit kan demotiverend werken.
Ouder worden, betekent ook moeten werken met andere mensen. De collega’s waar ze altijd mee hebben gewerkt verdwijnen van het toneel. Ook hun externe netwerk verandert omdat leeftijdsgenoten verdwijnen. Daardoor missen ze vertrouwde contacten die steun bieden en die hun denkbeelden begrijpen. Tegelijkertijd stromen er ambitieuze jongeren in in de organisatie die een competitie aangaan die de ouderen niet kunnen bijbenen. Veelal moeten ze rapporteren aan een jongere manager die de denkbeelden van ouderen niet altijd snapt.
Leren en vergeten
Het kan voor oudere medewerkers lastig zijn om alle ontwikkelingen in rap tempo te volgen. Ouderen nemen nieuwe informatie minder snel op. Anderzijds is de informatie die zij eenmaal in hun hoofd hebben opgeslagen langer en gemakkelijker beschikbaar. Jongeren nemen informatie sneller op, maar vergeten die op langere termijn weer gemakkelijk als die informatie niet actief wordt gehouden. Ouderen hebben wat dat betreft een stabielere database.
Zo ken ik een Nederlands gezin dat in verband met het werk van de man voor twee jaar naar Curaçao verhuisde. Binnen korte tijd spraken de kinderen probleemloos en vloeiend Papiamento. De ouders deden daar veel langer over en bleven met een accentje praten. Na tien jaar terug in Nederland waren de kinderen deze taal geheel vergeten, terwijl de ouders het bleven verstaan en spreken op hetzelfde niveau als toen ze nog in dat land waren.
De psycholoog Raymond Cattell onderscheidde twee vormen van intelligentie die verschillen bij jongeren of ouderen. Jonge mensen kunnen gemakkelijker verbanden leggen tussen informatie waarmee ze nog geen ervaring hebben. Hun (werk)geheugen heeft een snellere verwerkingscapaciteit. Cattell noemde dit vloeiende intelligentie. Ouderen zijn beter in het oproepen van reeds aanwezige informatie uit het lange termijngeheugen. Dit is vooral handig bij het oplossen van kennisvraagstukken. Cattell noemde dit gekristalliseerde intelligentie. Deze geautomatiseerde, op kennis gebaseerde intelligentie blijkt bij mensen boven de 45 jaar alleen nog maar verder te groeien.
De kracht van oudere werknemers
Wilt u optimaal gebruik maken van de kwaliteiten van oudere medewerkers, dan is het verstandig om rekening te houden met hun sterke capaciteiten. Ook oudere medewerkers moeten zich blijven ontwikkelen. Toch heeft het niet de voorkeur om hen uit een bestaande situatie weg te halen en hen geheel ander werk te laten doen. Ander werk biedt ouderen andere dan de hun vertrouwde perspectieven, wat soms voor hen betekent dat ze de doelen die zich altijd in hun werk gesteld hadden, niet meer kunnen behalen. Als u hen kunt blijven aanspreken op hun gekristalliseerde intelligentie (vertrouwde kennis, routine en ervaring), zullen zij beter functioneren en meer plezier in hun werk behouden.
De rijke kennis en ervaring van ouderen kan positief bijdragen aan ontwikkeling van jongeren. De oudere kan ingezet worden als mentor om nieuwe werknemers te socialiseren en collectieve kennis door te geven. Het kunnen optreden als mentor blijkt niet alleen goed te zijn voor de ontwikkeling van jongere werknemers, maar draagt ook bij aan de motivatie van de oudere werknemer zelf. Het geeft hen erkenning voor wie ze zijn en wat ze doen.
tekst: Frank van Marwijk.
© Bodycom Lichaamscommunicatie
 Lichaamstaal bij baby's
Kan een baby praten? Ontdek dit en nog veel meer in het succesvolle boek Lichaamstaal bij baby's van Frank van Marwijk. In dit boek staat de communicatie tussen ouder en baby centraal. Het boek biedt boeiende informatie aan ouders met baby's en aan iedereen die beroepsmatig met baby's te maken heeft. Ook leuk als kraamcadeautje.
Meer informatie
Hoofdstukindeling
Online bestellen
Overzicht artikelen voor managers I
Homepage lichaamstaal
Informatie
Indien u belangstelling heeft voor een presentatie over lichaamstaal binnen uw bedrijf of
vereniging dan geven wij hierover graag meer informatie.
|
Boeken op onderwerp:
lichaamstaal
relativeren
communicatie
management
emotie
mensenkennis
coachen
zakelijk flirten
onderhandelen
|
Bestellen via Managementboek
Bodycom Lichaamscommunicatie