U loopt een kamer van uw personeel binnen en op dat moment bemerkt u een ijzige stilte, terwijl iedereen een beetje om zich heen kijkt. Het is u meteen duidelijk dat er gesproken werd over een onderwerp dat niet voor uw oren bestemd was: er wordt geroddeld in uw team! Het woord roddelen heeft gewoonlijk een negatieve klank. Toch zou het naïef zijn om te denken dat uw medewerkers niet over u en over andere collega's spreken. In elk team spreken medewerkers wel eens met elkaar over de collega's die er op dat moment niet bij zijn.
Roddelen heeft een functie
Dat medewerkers op deze manier met elkaar spreken is trouwens niet voor niets. Roddelen heeft namelijk een bepaalde functie. Het maakt de verhoudingen in het team duidelijk en geeft de medewerkers de gelegenheid om hun eigen mening over derden, te toetsen aan die van de anderen. Op zich is deze communicatie binnen een team dus normaal en gezond. Als u meent dat er nooit over u gesproken wordt als u er niet bij bent, zou u zich misschien pas écht zorgen moeten maken.
Roddeltypes
Toch kan roddelen ook zeer negatieve effecten te weeg brengen. Het hangt er sterk vanaf hóe uw medewerkers precies over elkaar spreken. Om u zich daar beter van bewust te zijn, dient u de volgende roddeltypes in uw team leren onderscheiden:
1. De kwebbelaar
Deze medewerker is een liefhebber van smalltalk. Hij is graag op de hoogte van de laatste nieuwtjes over collega's en praat daar ook graag over. Dit is een onschuldige manier van roddelen. Het zou niet eens een probleem zijn als de persoon in kwestie het zou horen. De kwebbelaar is trouwens vaker een roddeltante dan een roddeloom. Er wordt wel eens gezegd dat vrouwen meer roddelen dan mannen, maar dat is onjuist. Vrouwen roddelen alleen op een andere manier dan mannen. De onschuldige vorm van roddelen die hier is genoemd, wordt in verhouding meer door vrouwen gebruikt, terwijl mannen vaker de meer berekenende en manipulatieve vormen toepassen.
2. De sensatiebeluste
Deze persoon is verzot op sensationeel nieuws over collega's en doet er zelf nog graag een schepje bovenop. Bij hem kunt u altijd terecht voor de laatste gossip over onderlinge ruzies of geheime relaties van collega's. Hij geniet van de werkplek als van een soap en weet van elke collega wel een smeuïg verhaal te vertellen.
3. De manipulant
Deze werknemer speelt mensen tegen elkaar uit. Hij luistert graag naar de roddels die in het bedrijf rondgaan, maar geeft de verkregen informatie selectief terug. Hierdoor volgen de verhalen vervormd hun weg, in het voordeel van de manipulant. Dit veroorzaakt wrijvingen en onenigheden tussen collega's. De manipulant smult daarvan, maar weet zijn eigen betrokkenheid goed te maskeren. Hij kiest bij het roddelen zijn mensen uit en gebruikt zijn woorden zo, dat er steeds een zo groot mogelijk voordeel voor hemzelf uit te halen valt.
4. De flapuit
Bij roddel is er een onuitgesproken regel: de persoon waarover het gaat mag het niet terug horen. Zo kan de roddel het hele bedrijf doorgaan, zonder dat de personen in kwestie er weet van hebben: Weet je wat Peter van Frits hoorde? Dat Karin een relatie heeft met Henk!
De flapuit heeft geen gevoel voor deze ethiek en flapt er op de verkeerde momenten en tegen de verkeerde mensen iets uit, waardoor de verhoudingen weer even op scherp staan. Zo'n flapuit wordt in het team snel herkend en krijgt daarna nooit meer iets te horen.
5. De klikker
Een andere regel die gewoonlijk geldt, is dat de leidinggevende niet alle informatie krijgt over wat er op de afdeling speelt. Met andere woorden: voor de manager wordt de roddel sterk gefilterd. De klikker negeert deze regel. Dit is de persoon, die je regelmatig aan het bureau van de baas treft om hem op de hoogte te brengen van het laatste nieuws. Het kan prettig voor de leidinggevende zijn om deze informatie te krijgen. U dient er wel rekening mee te houden, dat een klikker vaak een persoon is die in het team niet zo goed ligt en op deze manier bij zijn baas in een goed blaadje wenst te komen.
6. De branieschopper
Deze persoon heeft er belang bij om de communicatie in het team te verstoren. In een chaos overleeft hij namelijk het best. Hij houdt zich daarom ook niet altijd zo goed aan de ongeschreven regels van het roddelen. Van hem kun je verwachten dat hij onverwachts, met veel ophef, een zwaar beladen onderwerp ter sprake brengt in een teamvergadering. Hij brengt hierbij veel commotie te weeg en dat is ook precies wat hij daarmee wil bereiken. Helaas voor hem heeft dit ook het gevolg dat hij in de toekomst niet zoveel meer te horen krijgt.
7. De kwaadspreker
Deze persoon tracht zijn eigen acceptatie te vergroten door slecht te spreken over andere collega's. Hij heeft een gevoelige snaar voor fouten en onhebbelijkheden van anderen.
Zoals u zich kunt voorstellen, is het effect averechts. Deze persoon scoort weinig waardering bij zijn collega's en wordt vervolgens zelf het meest besproken onderwerp. Toch kunnen de verhoudingen op een afdeling hierdoor behoorlijk in een negatieve spiraal terecht komen. Dit geldt zeker wanneer uw team meerdere kwaadsprekers heeft. Zij versterken elkaar letterlijk van kwaad tot erger.
8. De snuffelaar
Bij hem kunnen collega's, alle ins en outs over anderen horen. Hij is er zo trots op dat hij steeds het laatste nieuws heeft, dat hij er werkelijk voor over grenzen gaat om spannende informatie te verkrijgen. Hij gedraagt zich als de paparazzi. Hij bevraagt collega's over de meest intieme momenten van hun privé-leven, pluist postvakken van anderen uit en kraakt zo nodig wachtwoorden van computers om aan nieuwtjes te komen. Hij brengt zijn informatie selectief; hij vertrouwt deze alleen toe aan bepaalde collega's van wie hij meent dat hij ze kan vertrouwen.
9. De verzamelaar
De verzamelaar wil ook zoveel mogelijk weten over alles en iedereen. In tegenstelling tot de snuffelaar is deze persoon niet op sensatie uit. Hij verzamelt zijn kennis alleen om eventueel later tegen anderen te kunnen gebruiken. De basis hiervan is achterdocht of onzekerheid. De verzamelaar meent dat als hij ooit in een negatief daglicht komt te staan, hij zelf nog wel wat achter de hand heeft als tegengewicht. Hij geeft zijn informatie alleen in ruil voor andere informatie, die hij weer toevoegt aan zijn database.
10. De opschepper
Deze persoon roddelt graag mee. Hij vertelt vooral sterke verhalen, maar stelt daarbij zichzelf steeds centraal. Ook als hij over anderen spreekt beginnen zijn zinnen met 'ik'. Hij praat mee terwijl hij soms niet eens weet waar het over gaat. Hoe kan het ook anders? Ten slotte is hij vooral bezig met zichzelf.
11. De stille genieter
Dit is geen grote prater, maar iemand die geniet van het theater dat zich afspeelt. Hij is een liefhebber van roddel en dat laat hij blijken door zijn non-verbale reacties. Met zijn smakelijke lach en gulzige ogen 'voert' hij zijn collega's en moedigt hen zo aan om nog wat meer te vertellen.
12. De Humorist
De humorist roddelt graag mee, maar neemt de werkelijkheid niet altijd zo ernstig. Hij kan smakelijk lachen als zich een komisch voorval voordoet. Soms doet hij er dan nog een schepje bovenop - puur voor de lol. Hij weet serieuze zaken gemakkelijk te relativeren en plaatst graag een kwinkslag. Hij doet graag leuk, maar is geen flauwe moppentapper. Hij begrijpt dat humor vooral op straat ligt en is geen liefhebber van voorgekauwde humor. Hij herkent de komische situaties die zich in elke situatie kunnen voordoen en anticipeert daarop.
Onschuldig of manipulatie
Zoals u heeft bemerkt kent roddelen vele kanten. Roddel kan slechts een onschuldige manier van 'praten over' zijn, waarbij collega's elkaar en ieders ideeën goed kunnen leren kennen. Het is ook een veel gebruikte manier om anderen te manipuleren of tegen elkaar uit te spelen. Gelukkig kent niet elke afdeling alle roddeltypes die hierboven staan beschreven. Verder uiten ze zich niet altijd even extreem als vermeld en zijn er ook combinaties van deze types mogelijk.
Als u de types herkent op uw afdeling is het goed om na te gaan wat dit teweeg brengt in uw team. Zo nodig dient u in te grijpen door de gespreksvoering open te gooien. Hiermee doorbreekt u de bestaande structuur en dat zal zeker weerstanden geven. Want zoals gezegd is roddel op een bepaalde manier functioneel en bepalend voor de onderlinge verhoudingen.
Een negatieve structuur dient u echter te verbreken. Anders is ze ziekmakend en demotiverend.
Bekijk hier een Arabische commercial tegen roddelen:
Lichaamstaal bij baby's
Kan een baby praten? Ontdek dit en nog veel meer in het succesvolle boek Lichaamstaal bij baby's van Frank van Marwijk. In dit boek staat de communicatie tussen ouder en baby centraal. Het boek biedt boeiende informatie aan ouders met baby's en aan iedereen die beroepsmatig met baby's te maken heeft. Ook leuk als kraamcadeautje.
Doe niet zo moeilijk De kunst van het relativeren Een nieuwe uitdaging? Zet dan je schouders eronder! Valt het uiteindelijk tegen? Haal dan je schouders op! #lichaamstaal #relativeren.
Manipuleren kun je leren
Meer dan 30.000 exemplaren! Frank van Marwijk schrijft over
subtiele lichaamstaal en beïnvloeding via onbewuste kanalen in zijn boek
Manipuleren kun je leren
Lichaamstaal bij baby's 
Bestellen via Managementboek
Bodycom Lichaamscommunicatie